Mang Berting

PINAGTRIPAN NG MGA ESTUDYANTE ANG KONSTRUKSYON WORKER NA UMORDER NG "KANIN AT SABAW" LANG SA CARINDERIA, PERO NANLAKI ANG MATA NILA NANG BAYARAN NITO ANG BILL NILANG LAHAT AT NAG-IWAN NG NOTE

Tanghaling tapat sa "Aling Mila's Eatery."

Puno ng tao, karamihan ay mga estudyante galing sa katabing unibersidad at mga trabahador mula sa construction site sa tapat.

Pumasok si Mang Berting.

Puti na ang buhok, sunog ang balat sa araw, at punong-puno ng alikabok ng semento ang damit.

Pagod na pagod siya.

Dukot-dukot niya ang barya sa bulsa. Binilang niya ito. Beinte pesos.

Lumapit siya sa counter.

"Aling Mila," mahinang sabi ni Mang Berting. "Isang kanin lang po. Tapos... pwede po makahingi ng sabaw? Yung mainit po sana."

"Sige Berting, upo ka na," mabait na sagot ni Aling Mila.

Binigyan siya ng bundok na kanin at isang mangkok ng sabaw ng nilaga (pero walang laman, sabaw lang).

Umupo si Mang Berting sa isang sulok.

Binuhos niya ang sabaw sa kanin para magkalasa. Masaya na siya doon.

Sa kabilang mesa, may limang estudyante.

Naka-uniporme, may mga mamahaling cellphone, at puno ang mesa ng Fried Chicken, Sisig, Lechon Kawali, at Coke.

Napansin nila si Mang Berting.

"Yuck, pre," bulong ni Greg, ang pinaka-maangas sa grupo. "Amoy araw 'yung mama oh. Ang sakit sa ilong."

"Tignan mo 'yung kinakain," tawa ni Kiko. "Kanin at sabaw lang? Ano 'yan, pagkain ng aso? Hahaha!"

"Grabe naman, baka walang budget," sabi ng isa, pero tumawa rin. "Sana kasi nag-aral siya para hindi siya poor."

Rinig na rinig ni Mang Berting ang tawanan nila.

Yumuko na lang siya. Sanay na siya sa pangmamaliit.

Gusto sana niyang bumili ng ulam, pero ang sweldo niya ngayong linggo ay nakatabi na para sa tuition fee ng anak niyang nasa kolehiyo rin.

Tinitiis niya ang gutom para sa pangarap ng anak niya.

Binilisan ni Mang Berting ang pagkain.

Uminom siya ng tubig para mabusog.

Tumayo siya at lumapit kay Aling Mila para magbayad.

"Aling Mila," bulong ni Mang Berting. "Magkano po yung bill nung mga estudyante sa kabilang mesa?"

Nagulat si Aling Mila. "Ha? Yung kina Greg? Naku Berting, mahal 'yun! Nasa P800 lahat 'yun! Ang dami nilang inorder eh."

Dumukot si Mang Berting sa kabilang bulsa.

Ito ang tinatago niyang "Emergency Fund" na inipon niya ng ilang buwan mula sa overtime.

Isang libo ito.

"Bayaran ko po, Aling Mila," sabi ni Mang Berting. "Keep the change na po."

"Sigurado ka Berting? Pangkain mo na 'to ng ilang araw ah?"

"Ayos lang po. May naalala lang ako sa kanila."

Kumuha si Mang Berting ng isang tissue paper at ballpen. May sinulat siya saglit.

"Paki-abot na lang po sa kanila 'to pag-alis ko."

Umalis si Mang Berting na gutom pa rin, pero magaan ang loob.

Maya-maya, tumawag si Greg.

"Manang! Bill out! Nagmamadali kami!"

Lumapit si Aling Mila, seryoso ang mukha.

"Wala na kayong babayaran," sabi ni Aling Mila.

"Ha? Bakit? Libre niyo po?" tuwang tanong ng mga estudyante.

"Hindi," sagot ni Aling Mila. "Binayaran na nung mamang pinagtawanan niyo kanina. Yung construction worker na kumain ng kanin at sabaw."

Natigilan ang tawanan. Nawala ang ngiti ni Greg. Nagkatinginan sila.

"Binayaran niya?" gulat na tanong ni Kiko. "Eh kanin lang kinain nun ah?"

Inabot ni Aling Mila ang tissue paper na may sulat.

Kinuha ni Greg ang tissue. Binasa nila ito nang tahimik.

Nakasulat sa garalgal na sulat-kamay:

"Mga iho,

Binayaran ko na ang tanghalian niyo. Masarap ang ulam niyo, sana nabusog kayo.

Pasensya na kung 'amoy araw' ako at kanin lang ang kaya kong bilhin. Tinitiis ko kasing magutom at magtipid para maipadala ko ang buong sweldo ko sa anak ko na kasing-edad niyo rin.

Mag-aral kayong mabuti. Sulitin niyo ang paghihirap ng mga magulang niyo. Mag-aral kayo para hindi kayo magutom tulad ko, at para hindi niyo danasin ang hirap ng trabaho ko.

Mang Berting, Construction Worker"

Namutla si Greg.

Nanlamig ang buong grupo.

Yung kanin at sabaw na pinagtawanan nila... sakripisyo pala 'yun ng isang ama.

At yung perang pinangbayad sa Fried Chicken nila... dugo at pawis pala ng taong inalipusta nila.

Tahimik na tumulo ang luha ng isa nilang kaklase.

Gusto nilang habulin si Mang Berting para mag-sorry at bayaran siya pabalik, pero wala na ito. Nakaalis na.

Mula noon, hindi na muling tumawa ang grupo sa mga taong mababa ang trabaho.

At sa tuwing nakakakita sila ng construction worker, hindi dumi ang nakikita nila, kundi ang dangal ng isang magulang na handang magutom, makapagtapos lang ang anak.