Hindi siya sumusugod. Gumagapang siya. Umaakyat sa likod mo habang nakatigil ka sa EDSA, habang nakapila ka sa Commonwealth, habang nakasiksik ka sa jeep na amoy pawis, pagod, at pangarap na nalipasan ng oras. Una niyang kinukuha ang minuto mo. Tapos oras. Tapos kalahating buhay. Yung trenta minutos na dapat pahinga. Yung isang oras na dapat kwento sa anak. Yung dalawang oras na dapat tulog. Lahat kinuha. Walang resibo. Walang sorry.
Sa trapik, natutunan nating magbilang ng buhay sa brake light. Isang preno, isang buntong-hininga. Isang busina, isang mura. Isang patak ng ulan, tapos na ang laban. Yung pangarap mong maagang uwi, nagiging “bahala na.” Yung planong mag-aral sa gabi, napapalitan ng tulala sa likod ng manibela. Yung “saglit lang,” nagiging “bukas na lang.” Paulit-ulit. Hanggang manhid ka na.
Pero hindi lang oras ang ninanakaw ng trapik. Ninakaw niya ang dignidad. Pinapasan ka niya na parang kasalanan mong mahirap ka. Parang kasalanan mong may trabaho ka. Parang kasalanan mong mabuhay sa lungsod na piniling hindi ayusin.
Habang ikaw ay nakatigil, may mga taong tuloy ang galaw. Hindi sila nasa kalsada. Nasa opisina silang malamig, may kape, may driver, may escort. Nagpupulong sila tungkol sa trapik na hindi nila nararanasan. Gumagawa ng plano na hindi nila lalakaran. Nangangako ng solusyon na hindi nila hihintayin. Ikaw, nakaupo sa sasakyan o jeep. Pawis, pagod, at oras ang puhunan.
Ninakaw din niya ang kalusugan. Yung likod na sumasakit. Yung tuhod na namamanhid. Yung ulo na kumukulo kahit hindi pa alas-sais. Ang stress, parang usok ng tambutso, dahan-dahang pumapasok sa baga. Hindi mo namamalayan, pero gabi-gabi mo siyang inuuwi. Minsan, ibinubunton mo sa mahal mo. Minsan, sinasarili mo. Parehong may nasasaktan.
At oo, ninanakaw niya ang pangarap. Kasi paano ka mangangarap kung ubos na ang araw bago pa magsimula ang gabi? Paano ka magnenegosyo kung kalahati ng buhay mo nasa pila? Paano ka magiging magulang kung ang yakap mo may time limit? Ang trapik ang pinakamabangis na guro ng pagtitimpi, pero hindi niya tinuturuan ang bansa na umusad.
Ang pinakamasakit, hindi na tayo galit. Nasanay na lang. Ginawa na nating meme ang paghihirap. Pinagtatawanan natin ang bangungot para hindi tayo mabaliw. “Ganito talaga,” sabi natin, parang natural na batas ng mundo. Pero hindi ito ulan. Hindi ito lindol. Hindi ito sumpa ng langit. Ito ay gawa ng tao. Pinili. Pinabayaan. Inulit. Araw-araw na desisyong gawing normal ang pagdurusa ng marami para maging komportable ang iilan.
Kaya kapag may nagsabing “pasensya na lang,” ngumiti ka kung gusto mo, pero huwag kang tumahimik. Ang trapik ay buwis na walang batas, multa na walang due process. Bawat oras na ninakaw, may utang ang gobyerno sa’yo. Utang na hindi nababayaran ng flyover lang. Utang na hindi natatapos sa slogan.
Hanggang hindi gumagalaw ang bayan, patuloy tayong titigil bilang indibidwal. At sa bawat pagtigil, may magnanakaw na patuloy ang trabaho. Habang tayo, nakatayo sa gitna ng kalsada, pilit inaalala kung kailan ba nawala ang oras na dapat sana ay atin.
No comments:
Post a Comment