Kapag si Vico Sotto nagsabi ng “Bawal ilagay ang pangalan ko sa project ng LGU, kasi pera ng taumbayan ‘yan,” ang tawag diyan ay public service. Kapag ibang politiko ang gumawa ng tarp na may mukha niya at ng asawa niya sa waiting shed, ang tawag diyan ay pera mo, pampaganda niya. Araw-araw, may singil ang ngiti ng politiko. Hindi ito libre. Bawat tarp, pader, sako ng bigas, gate ng sports complex, o relief pack na may mukha nila ay may katumbas na presyo, at ang naniningil ay ikaw. Ang bawat “libreng ayuda” ay may bayad sa buwis mo, sa pawis mo, sa pasensya mo.
Ayon sa datos ng DILG at DBM, may higit 70,000 public infrastructure projects taon-taon. Kung kahit 80% lang nito may epal branding—mukha, pangalan, o slogan ng opisyal—nasa 56,000 hanggang 64,000 proyekto taon-taon ang may dagdag-gastos para sa pagpapapogi. At magkano bawat isa? Billboard at tarp 18,000. Ribbon-cutting at streamer 12,000. Paint o stencil ng pangalan 8,000. Plaque na may pangalan 10,000. Maintenance at reprinting 5,000. Kabuuang estimate 53,000 kada proyekto. Ibig sabihin, ang kabuuang gastos ng bansa sa kaepalan ay nasa 3.5 bilyon hanggang 4.5 bilyon taon-taon.
Ang apat na bilyong piso na ito ay puwedeng magpasweldo ng 7,000 guro, magpatayo ng 10,000 silid-aralan, o maglagay ng 20,000 streetlights sa binabahang komunidad. Pero hindi, mas mahalaga raw ang tarp na may mukha ni mayor kaysa classroom na may bubong.
Ang masaklap, may batas na pero binabalewala. Ayon sa COA Circular No. 2013-004 at DILG Memorandum Circular 2010-101, bawal gamitin ang pangalan, larawan, o logo ng opisyal sa anumang signage ng proyekto ng gobyerno. Kapag pinilit pa rin, puwedeng ma-disallow ng COA ang gastos at managot ang opisyal sa ilalim ng Republic Act No. 6713 o Code of Conduct and Ethical Standards. Sa simpleng salita, bawal ang mukha mo diyan, mayor. Pero taon-taon, parang muling ipinipinta ang parehong kalsada, iba lang ang mukha. Pera ng bayan, pero mukha ng politiko. Batas na maliwanag, pero konsensyang madilim.
Ang bawat tarp ay hindi simpleng branding. Isa itong psychological operation. Ginagamit ang mukha para ipabaon sa isip ng mahirap na utang na loob niya ang ayuda, kahit buwis niya rin ang pinanggalingan. Ito ang tinatawag na patronage politics, kung saan ang kahirapan ang pinuhunan para sa kapangyarihan. Ang relief pack na may pangalan ng senador ay hindi tulong, ito ay campaign ad na binayaran mo mismo. Ang sako ng bigas na may logo ng mayor ay hindi malasakit, ito ay paglabag sa batas na binenta bilang kabaitan. Sa sistemang ito, ang mahirap ay laging may utang-na-loob pero walang karapatan. Ang politiko ang lagi mong dapat pasalamatan kahit siya ang dapat managot. Habang may tarp sa barangay hall, wala pa ring ilaw sa kalsada.
Tuwing may bagong mayor, bagong kulay. Tuwing may bagong gobernador, bagong logo. Parehong proyekto, parehong pondo, ibang pirma. Para tayong nanonood ng teleserye na paulit-ulit ang intro pero walang ending. Sa bawat palit ng mukha, may kasamang palit-gastos. Sa bawat bagong “programa ni mayor,” may lumang serbisyo na pininturahan lang ulit. Ito ang real-life makeover show ng gobyerno, public funds edition. Ang twist, taxpayer ka pero hindi ikaw ang gumaganda.
Kung tunay kang naglilingkod, hindi mo kailangang ipa-print ang malasakit. Ang serbisyo ay dapat may mukha ng mamamayan, hindi ng politiko. Ang tulong ay dapat may tatak ng bayan, hindi ng apelyido. Kung gusto mong tumulong, tumulong. Ngunit kung gusto mong magpasikat gamit ang pera ng taong-bayan, magnanakaw ka ng dangal ng serbisyo publiko.
Ang kaepalan ay hindi lang pangit tingnan. Ito ay sistematikong pagnanakaw ng tiwala, ng buwis, ng pag-asa. Habang tahimik ang mamamayan, tuloy ang pagdikit ng mukha sa tulong, tuloy ang pag-print ng pagmamagaling, tuloy ang panlilinlang na malasakit. Kaya sa susunod na makakita ka ng ayuda na may mukha, tandaan, hindi nila binigay iyon, ibinalik lang nila ang perang kinuha sa iyo. Ang tunay na gobyerno ay hindi nangangailangan ng tarp para mapansin, kasi nararamdaman siya sa serbisyo, hindi sa sticker. Ang tunay na malasakit ay hindi nakaprint sa streamer kundi nakaukit sa konsensya.
Hangga’t hindi natin tinatanggal ang mukha ng politiko sa serbisyo, mananatiling mukha ng bayan ang kahirapan. At habang ang pera ng tao ay ginagawang poster ng mga politiko, ang tunay na proyekto ng gobyerno ay hindi progreso kundi pagpapapogi.
No comments:
Post a Comment