Right of way.

Dear Follower,

First,

hindi ka puwedeng ikulong o putulan ng daanan ng bagong may-ari sa harapan ng lote. May karapatan ka sa tinatawag na Right of Way o Easement of Right of Way sa ilalim ng Article 649 ng Civil Code. Protektado ka ng batas dahil ang bahay mo ay nasa “looban” at wala kang ibang daanan palabas.

Second,

kapag ang isang property ay landlocked o walang sariling access to the main road, obligadong magbigay ng daanan ang loteng nasa harapan. Hindi ito pabor-pabor o awa—obligasyon ito ng batas. Kahit i-bakod niya ang frontage, hindi niya puwedeng isara ang tanging access mo.

Third,

ang Right of Way ay dapat:

• reasonable width (usually 1–3 meters),

• pinaka-maikli at least inconvenient,

• at kung may gastos, sharing o just compensation lang ang pag-uusapan—hindi outright blocking.

Pero kung decades n’yong ginagamit ang daanan, mas malakas ang claim ninyo dahil may acquired easement by tolerance or long use.

Fourth,

kung pilitin ka niyang i-block o bakuran ka nang walang daanan, puwede kang dumulog sa:

• Barangay (first step),

• Municipal Assessor (para sa tax map and access line),

• o kahit sa Court para mag-file ng action to enforce right of way.

Malinaw ang batas: “No property shall be without access.”

Finally,

ang pinaka-importante: hindi niya puwedeng isara ang tanging daanan mo. Ang harapang lote ay may legal burden na magbigay daanan sa likurang lote tulad ng sa’yo.

DISCLAIMER: Ito ay isang scholarly discussion lamang at hindi dapat i-treat bilang legal advice. Dapat kayong kumunsulta sa abugado para sa isang akma at propesyonal na payo. #misterbroker